Cây Nhãn Cổ Thụ

Cây nhãn là một trong những cây ăn quả công trình lâu năm mang lại giá trị kinh tế cao, cây nhãn không chỉ đơn thuần là cây ăn trái mà còn có rất nhiều công dụng khác. Tìm hiểu về đặc điểm phát triển, cách trồng và chăm sóc cây.

 

Cây nhãn là một giống cây ăn quả đem lại nhiều giá trị dinh dưỡng cao cũng như là một loại cây được yêu thích tại Việt Nam. Giống cây này không yêu cầu nhiều về kỹ thuật trồng, cho ra năng suất và các giá trị kinh tế cao.

Tiếp dưới đây là một vài thông tin cụ thể về giống cây ăn quả này mà vườn ươm Cây Xanh Hoàng Gia muốn giới thiệu đến bạn, kèm theo đó là phương thức trồng và chăm sóc cây đảm bảo phát triển. Quan trọng hơn, chúng tôi còn giới thiệu cơ sở cung cấp cây nhãn tốt nhất, giá thành hợp lý nhất.

Giới thiệu chung cây nhãn là cây gì?

Những thông tin quan trọng để định danh cây nhãn đó là:

• Tên thường gọi: Cây nhãn có thể gọi với tên khác là cây lệ chi no hoặc cây long nhãn, cây mạy ngận hay cây mác nhan (tiếng Tày)

• Tên khoa học: Dimocarpus longan.

• Họ thực vật: Sapindaceae (Họ Bồ Hòn).

• Nguồn gốc xuất xứ: Cây có nguồn gốc đến từ các khu vực nhiệt đới ẩm của miền Nam Trung Quốc. Chính vì thế, nhãn hiện nay thường được trồng chủ yếu ở các nước Đông Nam Á như: Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc,...

• Phân bố: Hiện nay tại thị trường Việt Nam, có những khu vực xem giống cây này là đặc sản vùng miền, chẳng hạn như Nhãn Lồng Hưng Yên, nhãn Xuồng cơm vàng,… cho ra nhiều năng suất cao với thành quả đầu ra chất lượng

Mô tả đặc điểm của cây nhãn

Cây nhãn là loại cây ăn quả lâu năm, có nhiều công dụng và cũng là giống cây quen thuộc với đời sống nhân dân Việt Nam.  

Đặc điểm về hình thái

Thân và cành: Cây thuộc giống cây ăn quả thân gỗ lâu năm, khi phát triển trưởng thành sẽ có chiều cao khoảng 10 - 15m. Thân cây có nhiều vết bong tróc, nứt nẻ như một cây cổ thụ lớn, cây khoác bên ngoài một lớp màu xám sẫm, xù xì. Từ trong thân cây sẽ chia thành nhiều nhánh nhỏ khẳng khiu, tập hợp lại thành một tán lá rộng và xum xuê, che bóng mát khuôn viên

Rễ: Cây nhãn có một bộ rễ xù xì, mang một nâu sẫm đặc trưng của cây và ăn sâu vào đất, lan rộng một cách vững chắc. Nếu cây được trồng trong điều môi trường thích hợp với đất nền trồng tơi xốp thì rễ sẽ phân thành nhiều nhánh và có thể ăn sấu lên tới 4.5 - 5m. Vào các mùa ẩm thì bộ rễ thường có các dấu hiệu cộng sinh của nấm.

Cây có 3 đợt trưởng thành của rễ hằng năm: 

• Đợt 1: Bắt đầu từ tháng 1 - đến cuối tháng 4, khi này bộ rễ của cây mới phát triển và cho ra ít rễ.

• Đợt 2: Vào giai đoạn vụ hè tháng 5 - tháng 6, khi môi trường nắng nóng và là khí hậu phù hợp với quá trình sinh trưởng của giống cây nhiệt đới này. Vì thế mà bộ rễ bắt đầu phát triển mạnh hơn gấp 2 - 3 lần so với đợt 1.  

• Đợt 3: Giai đoạn cuối là vào vụ thu từ tháng 9 - 10, lúc này thì bộ rễ sinh trưởng yếu dần. Tốc độ phát triển của rễ sẽ phụ thuộc chủ yếu vào loại đất nền mà bạn thực hiện trồng cây cũng như nhiệt độ và độ ẩm của đất. 

Nhiệt độ phù hợp nhất cho quá trình sinh trưởng của rễ cây là khoảng 23-28°C và yếu dần từ 29-31°C hoặc dưới 10°C. Sau đó rễ sẽ ngừng sinh trưởng nếu nhiệt độ ở mức từ 33°C trở lên. Một ngày rễ có thể dài thêm 1,5 cm nếu được cung cấp nước để đủ ẩm đất, thông thường nên để 13% nước trong đất là phù hợp nhất.

Lá: Lá của cây nhãn thuộc loại lá kép, có bên ngoài một màu xanh sẫm dưới hình dạng bầu dục, các mặt lá mọc như một lông chim. Trên một cuống của cành cây thường mọc so le từ 7 - 9 lá, trong đó sẽ có ít nhất 1 lá mọc ở đầu cuống. 

Khi cây dần dần già đi thì lá sẽ ngả sang một màu vàng và rụng dần vào cuối vụ mùa thu. Mỗi tấm lá sẽ có chiều dài từ 8 - 21cm và rộng từ 3 - 5 cm.

Hoa nhãn khá nhỏ và có một màu trắng hơi ngả sang vàng nhạt. Các bông hoa nhãn thường nở vào giai đoạn vụ xuân và mọc thành một cụm nhỏ trên cành có độ dài trung bình khoảng 40 - 60cm. 

Trong mỗi bông hoa sẽ có đậu hai quả, các đài hoa có từ 5 - 6 răng, bầu hoa có từ 2 - 3 ô và vào giai đoạn phát triển thì chỉ có một quả phát triển được, quả còn lại sẽ bị teo sau đó sẽ triệt bỏ.

Quả nhãn: Cây thường cho ra quả thường là vào vụ mùa hè, còn tùy thuộc vào các giống cây nhãn khác nhau mà kích thước cũng như chất lượng của quả cũng sẽ khác nhau. Sau khi quả chín thì lớp vỏ bên ngoài sẽ dần ngả sang màu vàng, bao bọc thịt quả bên trong. 

Phần thịt quả có màu trắng, ngọt nước và có một mùi thơm ngọt ngào đặc trưng riêng. Khi ăn vào sẽ thấy vị ngọt và cảm giác hơi giòn, đặc biệt là với loại nhãn thái. 

Mỗi quả nhãn sẽ có một hạt và có đường kính rơi vào khoảng 1cm, hình tròn và đen bóng. Các hạt thường nằm bên trong lớp cùi nhãn nên chính vì thế người dân hay gọi quả cây là cây long nhãn hoặc là mắt rồng.

Đặc điểm sinh trưởng của cây

Hình ảnh cây nhãn luôn được biết đến là một cây ăn quả nhiệt đới có một tốc độ phát triển nhanh cũng như cho ra một tán cây lớn. Cây thuộc loại ưa ánh sáng, chống chịu được nhiều loại môi trường như hạn, rét đậm. Thường thì cây sẽ cho ra hoa ở mức nhiệt độ cao từ 25 - 31 độ và ngược lại cây sẽ phân hoa ra các mầm hoa khi nhiệt độ xuống thấp vào mùa đông.

Cây ưa độ ẩm cao nhưng không chịu được ngập rễ, lượng nước vừa phải là khoảng 1.300 - 1600mm trên một năm. Cây sẽ giảm tốc độ sinh trưởng, không ra hoa và kết trái nếu gặp nhiệt độ hạn cao. Khi cây nhãn nở hoa, nếu trời mưa quá nhiều hoặc quá nặng hạt sẽ dẫn đến tình trạng hoa bị rụng, tỷ lệ đậu quả của cây nhãn do đó cũng kém đi.

Loại cây ăn quả lâu năm này rất dễ trồng và có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất nền khác nhau như cát pha, đất thịt đến cả đất nhiễm mặn,… tuy nhiên là trừ đất sét nặng ra. Thường là những mảnh đất có độ pH từ 5.5 - 6.5 là tốt cho cây phát triển.

Phân biệt một số giống nhãn phổ biến tại Việt Nam

Ở thị trường cây xanh Việt Nam hiện nay thì nhãn có rất nhiều giống, để nhận biết thì hầu như là xem xét qua chất lượng quả của chúng. Dưới đây là một số giống cây nhãn đem đến hiệu quả và năng suất cao mà bạn có thể tham khảo:

Nhãn xuồng cơm vàng

Giống cây này thường được trồng ở các tỉnh phía Nam của nước ta. Mặt lá khoác lên một màu xanh đậm, bề mặt bóng mượt, tù dần ở đầu và rủ xuống đất.

Cây cho ra quả lớn và cùi có một màu trắng trong, ít nước hơn các cây khác. Cây thường được ưa thích vì dễ trồng và ít sâu bệnh gây hại.

Nhãn lồng

Cây nhãn lồng thường được trồng nhiều nhất ở Hưng Yên nước ta, cây có thân cao cho tán lá rộng và dày. Bề ngoài của lá có một màu xanh đậm, các mép lá quăn lại vào trong.

Thời vụ cho ra hoa bình thường là vào vụ xuân, quả có một lớp cùi dày, giàu thịt, đặc biệt là hạt rất nhỏ. Mùi thơm của nhãn lồng dịu nhẹ, thịt ngọt khiến bao người mê thích.

Trồng cây nhãn có những lợi ích gì?

Cây nhãn được trồng nhiều trong vườn của mỗi gia đình bởi quả của cây có một hàm lượng chất dinh dưỡng cao đem đến nhiều lợi ích khác. Để có thể hiểu rõ hơn công dụng của cây, bạn hãy theo dõi thông tin dưới đây:

Giá trị cảnh quan

Cây nhãn có một thân cây to và lớp tán lá xòe rộng, xanh mướt che bóng râm tốt nên thường được dùng làm cải tạo cảnh quan. Ngoài ra, hình ảnh của cây còn gắn liền với tuổi thơ của nhiều kỷ niệm ở những vùng nông thôn. Dưới gốc cây còn in lại nhiều hình ảnh trò chơi tuổi thơ của mỗi người, đem đến một bầu không khí trong lành.

Với khả năng thích nghi tốt, không yêu cầu nhiều về chăm sóc thì cây còn được lựa chọn rất nhiều ở thị trường nước ta. Vừa tạo được cảnh quan xanh tươi mát vừa giúp lọc bụi, giảm thiểu ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn.

Giá trị y học

Ngoài việc cải tạo cảnh quan ra thì các bộ phận của cây nhãn còn đem đến nhiều giá trị về y học. Các lá của cây nếu được giã nhuyễn và có thể dùng trị các vết thương ngoài da, bệnh viêm ruột,... Hạt nhãn thì còn có thể điều chế thuốc dùng để trị bỏng hoặc bệnh đau dạ dày mãn tính,...

Giá trị kinh tế cao

Cây còn cho ra những quả có giá trị nguồn dinh dưỡng cao, nhờ đó mà cây rất được người dân yêu thích và còn có giá trị xuất khẩu cao đến nhiều quốc gia. Chính vì vậy, nhãn mang đến một nguồn thu nhập kinh tế ổn định đối với người dân trồng cây.

Thân cây nhãn cao và vững chãi nên thường được khai thác lấy gỗ, chế tạo thành các tác phẩm mỹ nghệ thân thuộc với người dân như thớt, đũa, ghế,... Ngoài ra, cây còn được uốn nắn thành dạng bonsai để dùng làm cây cảnh phong thủy trong gia đình.

Giá trị khác của cây

Cây cho ra hoa sai và thường xuyên nên nhiều người tận dụng để nuôi ong du mục thu hoạch lượng mật lớn. Thường là vào tháng 2 - 3 thì sẽ bắt đầu thực hiện nuôi ong quy mô lớn. Sản phẩm thu được có mùi thơm và ngọt nên luôn được ưa chuộng cho xuất khẩu cũng như thị trường trong nước.

Theo các nghiên cứu, bên trong của các quả nhãn chứa nhiều chất vitamin C và cung cấp tới 93% lượng vitamin C cho cơ thể người mỗi ngày chỉ với 100g thịt nhãn. 

Ngoài ra, quả còn chứa lượng đồng ổn nên cứ với 100g nhãn khô thì có thu được tới 90% lượng đồng tương đương với 807mg.

Ý nghĩa phong thủy của cây nhãn

Về mặt phong thủy, hầu như không có một thông tin cụ thể nào. Tuy nhiên vẫn cần phải quan tâm đến vị trí và hướng trồng của cây để tránh ảnh hưởng tài lộc. Nhiều chuyên gia phong thủy cho rằng không nên trồng cây nhãn hoặc bất cứ cây công trình to lớn nào ngay trước cửa nhà. 

Nguyên nhân là vì trước cửa nhà chính là lối đi của các luồng dương khí, nên cần tạo sự lưu thông tốt. Nhưng về những cây nhãn lùn hoặc cây cảnh bonsai thì bạn có thể sử dụng để trang trí cảnh quan trước cửa nhà. Bạn cũng có thể trồng cây nhãn trên con đường đi vào nhà, như vậy vừa mát mẻ vừa không ảnh hưởng vận khí.

Kỹ thuật trồng cây nhãn cho hiệu quả cao nhất

Cây nhãn công trình là giống cây ăn quả lâu năm, quen thuộc với nhiều người. Cây có khả năng sinh trưởng tốt nên không yêu cầu quá nhiều về các biện pháp trồng và chăm sóc cây. Tuy nhiên, bạn cần chú ý tưới nước để giữ độ ẩm cho cây, ngoài ra phải tỉa tán, tạo dáng cho cây phát triển tốt.

Chọn giống

Cây được trồng theo nhiều phương thức khác nhau từ gieo hạt cho đến chiết cành. Tuy nhiên, gieo hạt sẽ không kiểm soát được đầu ra thành phẩm:

• Gieo hạt: Cần chọn ác hạt giống to, không có dấu hiệu sâu bệnh và phát triển tốt. Sau đó sẽ ngâm hạt trong nửa ngày sau đó thì vớt ra ngâm tiếp 2 - 3 giờ trong nước vôi. Tiếp tục vớt ra và ủ vào lớp cát ẩm từ 2 - 4 ngày. Sau khi hạt nảy mầm và phát triển ổn thì đem ra gieo trồng.

• Đối với chiết cành: Các cành được lựa chọn có đường kính vào khoảng 1 - 1.5cm và dài lên đến 60cm. Sau khi lựa cành thì phải tháo bỏ lớp giấy PE sau đó quấn bên ngoài thêm một lớp bầu có bùn và rơm, để khi có rễ nhú ra ăn vào lớp bùn rơm đó thì mang ra trồng.

Hiện nay, các bạn cũng có thể tìm đến những vườn ươm uy tín về giống cây này. Đơn cử đó là cơ sở Cây Xanh Hoàng Gia chuyên cung cấp mua bán giống cây nhãn chất lượng, đủ loại hình dáng, đảm bảo được yêu cầu của bạn.

Quá trình trồng cây 

Thời vụ trồng: Cây thuộc giống cây ăn quả nhiệt đới có sức sinh trưởng tốt nên có thể được bắt đầu trồng vào bất cứ mùa nào trong năm. Tuy nhiên, để cây có thể phát triển tốt nhất thì thời tiết tháng 3 - 4 hoặc tháng 9 - 10 sẽ đem đến nhiều thành phẩm vì khí hậu được mát mẻ, đáp ứng được điều kiện cho cây.

Chuẩn bị đất trồng: Để có thể trồng cây phát triển tốt từ lúc còn non thì cần phải đắp mô cho đất, thường sẽ làm trước khi trồng khoảng 20 ngày. Lớp mô cần đắp phải có kích thước rộng 0.7m và cao lên tới 0.6m.

Sau khi làm mô thì cần trộn một lớp hỗn hợp dinh dưỡng vào đất như sau: 10kg phân chuồng hoai với xơ dừa và thêm khoảng 0.5kg phân lân. Trộn đều và ủ vào trong lớp đất trồng.

Mật độ trồng: khoảng cách trồng của các cây nếu được trồng ngoài sân vườn là 8m x 8m hoặc khi trồng canh tác sẽ là vào khoảng 161 cây cho 1 ha đất. Đến khi cây trưởng thành và ra nhiều tán lá cây thì sẽ bắt đầu tỉa bớt đi 1 hàng cây, cứ thế cách nhau.

Cách trồng cây

Trước hết cần phải khoét một hố nhỏ trên cây sao cho vừa với bầu đất, sau đó sẽ cắt phần mặt đáy của bầu và cho cây vào chính giữa một mô đất đã chuẩn bị sao cho bầu bằng với mặt mô đất.

Tiếp tục lột bỏ đi lớp nilon bên ngoài bao bọc bầu cây rồi sau đó vun lớp đất kín mô, nén nhẹ cho chắc thân cây nhưng không làm nghiêng, lấy rơm ủ kín mặt mô và sau đó là tưới nước để đảm bảo độ ẩm cho cây. .

Kỹ thuật chăm sóc cây để đảm bảo sự phát triển

Cây có khả năng phát triển mạnh và thích ứng tốt nhưng vẫn cần có sự chăm sóc vào các giai đoạn đầu cây được trồng. Vì lúc này cây còn non nên cần sự đảm bảo dinh dưỡng và an toàn.

Cách tưới nước

Cây không phải giống cây ăn quả ưa nước nhưng vẫn cần tưới nước hằng ngày vào thời tiết khô hạn. Nên cung cấp lượng nước vừa đủ, tránh trường hợp chết rễ và cây sẽ ra hoa nhanh hơn. Vào giai đoạn tháng đầu trồng thì tưới từ 1 - 2 lần/ ngày và kể từ tháng thứ 2 - 3 thì giảm xuống còn 2 ngày/ lần.

Cách bón phân

Để cây có thể cho ra năng xuất cũng như thành phẩm chất lượng hơn, bạn cần phải bổ sung một lượng dinh dưỡng phân đạm và kali theo định kỳ 1 lần mỗi 3 tháng và với lưu lượng là 1kg phân.

Cách tỉa tán cây

Sau khi cây phát triển tốt thì cần tiếp tục tỉa bỏ bớt đi những cành cây yếu, cành sâu bệnh để cây tiếp tục tập trung dinh dưỡng phát triển cho các cành khỏe đã định hình dáng. Ngoài ra bạn còn cần cắt tỉa tán lá sau khi thu hoạch quả.

Ánh sáng và nhiệt độ

Cây  sinh trưởng tốt vào khoảng nhiệt độ từ 21 - 27 độ; và để hoa nở thì cần nhiệt độ cao khoảng 25 - 31 độ; và cây sẽ phân hóa mầm hoa vào thời điểm nhiệt độ thấp ở mùa đông. Nhãn là cây ưa sáng, nên nếu bị che bóng thì cây sẽ cho ít trái, chỉ những cành nhận đầy đủ ánh nắng mới cho trái tốt.

Làm cỏ

Để tập trung phát triển dinh dưỡng cho cây thì bạn cần thường xuyên làm vệ sinh cây cỏ dại xung quanh, xới lớp đất cho tơi xốp, điều này giúp cho cây trao đổi chất dễ hơn ở bộ rễ đồng thời phát triển cây cứng cáp hơn.

Dấu hiệu bệnh ở cây nhãn và cách phòng tránh

Cây nhãn ăn quả được xem là một loại cây dễ trồng, sức sống tốt, ít khi bị sâu bệnh, nhưng không có nghĩa cây không bị sâu bệnh tấn công. Dưới đây là một số sâu hại thường gặp và biện pháp phòng tránh phổ biến.

• Bệnh thối hoa: Bệnh sẽ khiến cho cây xuất hiện các vết màu nâu nhỏ bằng đầu kim. Nếu xuất hiện vào thời điểm ra hoa sẽ khiến cây rụng và khô hoa. Để khắc phục thì cần phải tỉa bớt đi các cành bệnh và tập trung cho cây hấp thu dinh dưỡng và quang hợp, sau đó là phun một hợp chất thuốc Benomyl lên chỗ bị bệnh.

• Bệnh cháy lá: Cây nhãn bị bệnh vàng lá, cháy lá trên lá xuất hiện các mảng cháy màu nâu, xuất hiện nhiều đường vân nhạt, trên vết bệnh lâu dần sẽ có các hạt nhỏ li ti màu đen. Sau đó lá bị cháy khô và rụng. Để phòng trừ, chữa trị bạn có thể phun thuốc Mancozeb cho cây.

Giá bán cây nhãn trên thị trường hiện nay

Cây nhãn là loại cây có tốc độ sinh trưởng tốt nên bạn hoàn toàn có thể lựa chọn mua một cây con giống về trồng. Giá cây giống trên thị trường rơi vào khoảng dưới 100.000VNĐ.

Nếu bạn muốn trồng cây cho quả, tạo bóng mát ngay, làm cảnh thì chọn những cây nhãn cổ thụ có kích thước lớn đã trồng lâu năm. Giá thị trường sẽ phụ thuộc vào đường kính gốc, độ tuổi của cây. Thông thường dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng 1 cây. 

Cơ sở cung cấp sỉ lẻ cây nhãn giá tốt, uy tín

Một đơn vị mà bạn có tin dùng đó là vườn ươm Cây Xanh Hoàng Gia – cơ sở chuyên cung cấp cây xanh công trình đẹp, giá tốt. Ở đây có đầy đủ các loại cây cảnh, cây ăn quả, cây bóng mát, trồng viền, trồng nền và thậm chí là cỏ thảm,…. 

Cây Xanh Hoàng Gia tự hào có số lượng lớn các vườn ươm có quy mô rộng, giúp đảm bảo nguồn cung ứng cây luôn ổn định, ngay cả khi khách hàng mua với số lượng lớn cho các công trình, dự án.

Với cây nhãn, cơ sở có cung cấp đủ các loại từ cây giống con đến cây vài năm tuổi hoặc những cây bonsai cảnh. Đi cùng với nguồn cây chất lượng là dịch vụ trồng và tư vấn thiết kế sân vườn hậu đãi cũng như chính sách bảo hành cây cực kỳ chuyên nghiệp, uy tín.

Bài viết với những thông tin trên hy vọng sẽ giúp cho bạn hiểu thêm về giống cây nhãn cổ thụ này.

Xem thêm: Cây mít công trình - Công ty cây xanh Hoàng Gia